Ciekawostki o pszczołach i miodzie

  • Na świecie istnieje około 20 000 gatunków pszczół. Większość z nich nie została jeszcze opisana, a więc liczba ta może być dużo większa.
  • Pszczoły miodne żyją w rojach. W jednym roju żyje około dwudziestu tysięcy pszczół choć zdarza się, że nawet do stu tysięcy. Jest wśród nich jedna królowa, setki trutni i tysiące robotnic.
  • Robotnice to samice, ale nie rozmnażają się. Królowa zapewnia potomstwo. Trutnie, to osobniki płci męskiej, nie posiadają żądeł.
  • Pszczoły porozumiewają się za pomocą tańców i wydawania dźwięków.
  • Taniec pszczoły jest zależny od kąta padania światła słonecznego.
  • Podczas lotu pszczoła wykonuje 350-435 ruchów skrzydłami na sekundę, czyli 11 400 razy na minutę.
  • Przeciętny zasięg lotu pszczół wynosi 3 km, a maksymalny może wynieść 10 km i więcej.
  • Pszczoły muszą odwiedzić około 4 milionów kwiatów, aby zebrać nektar na 1 kg miodu.
  • Podczas jednego "kursu" po nektar pszczoła odwiedza 50-100 kwiatów.
  • Pszczoła to jedyny owad, którego wytwarzaną dla siebie żywność jada człowiek.
  • Pszczoły wytwarzają miód w ten sam sposób od 150 milionów lat.
  • Miód to: 80% naturalnych cukrów, 18% wody, 2% składników mineralnych, witamin, protein i pyłku.
  • O tym jak wielką rolę spełniają pszczoły przy zapylaniu roślin może świadczyć fakt, że na zebranie 1 kg miodu odwiedzają prawie 8 500 000 kwiatów akacji, 4 200 000 kwiatów eksparcety lub 20 milionów kwiatów koniczyny.
  • W wielu krajach utrzymuje się pasieki wyłącznie w celu zapewnienia odpowiedniego zapylenia upraw. Miód jest bardzo cennym, ale dodatkowych „owocem” pracy pszczół.
  • Pszczoła robotnica może wyprodukować w swoim życiu miód w ilości 1/12 łyżeczki od herbaty.
  • Żeby wyprodukować 0,3 kg miodu, pszczoły muszą przelecieć 88 500 km i usiąść na 2 mln kwiatów
  • Przeciętna szybkość pszczoły to tylko 24 kilometry na godzinę.
  • Pszczoły nie rozpoznają koloru czerwonego.
  • Litr miodu waży od 1,38 do 1,45 kg.
  • W słoiku 0,9 l mieści się około 1,25 kg miodu.
  • Na 1 dcm kwadratowym obustronnie mieści się 750 komórek pszczelich.
  • Na 1 dcm obustronnie zasklepionego plastra mieści się 0,3 kg miodu.
  • Na jednej ramce może mieścić się aż 6 500 komórek
  • Do zbudowania 1 kg woszczyzny potrzeba 1,2 mln płytek
  • Pszczoły budują okrągłe cylindry. Dopiero po ogrzaniu do 40°C wosk zaczyna być płynnym i przybiera najbardziej energetycznie oszczędną formę sześciokąta.
  • Królowe pszczoły mogą żyć do 5 lat, składają około 3 000 jaj dziennie
  • Trutnie żyją 4-5 tygodni
  • Dojrzałość płciowa: matka 6 dni od wygryzienia, truteń 14 dni od wygryzienia
  • Królowa matka waży 0,17 - 0,2 g, pszczoła waży 0,1 g, a truteń 0, 24 g
  • Gotowe do unasiennienia królowe są zmuszane przez pszczoły do kilkukrotnych lotów godowych (2-5 km), na wys. 15-30 m są unasienniane przez 10-20 trutni. Po stosunku trutnie natychmiast umierają i spadają na ziemię.

Życie pszczół 

Skład rodziny pszczelej

W skład rodziny pszczelej wchodzą trzy odmienne postacie pszczół: robotnica, matka i truteń. Ogromną większość stanowią robotnice-samice o niedorozwiniętych narządach rozrodczych. Jedyną samicą zdolną do rozrodu jest matka pszczela.

MATKA PSZCZELA jest największa. Charakterystyczną cechą jej budowy jest silnie wydłużony odwłok i stosunkowo krótkie skrzydła. Przebywa ona niemal stale w ulu, nie przejawia troski o swoje potomstwo i nie wykonuje żadnych prac związanych z budową gniazda i gromadzeniem zapasu pokarmu. W okresie od marca do września nieprzerwanie czerwi, tzn. składa jaja do komórek plastrów; w czerwcu ich liczba dobowa może wynosić 1,5-2 tys. i więcej. Czerwiąca matka jest intensywnie karmiona przez pszczoły mleczkiem.

Unasienienie (naturalne) matki odbywa się w powietrzu; podczas lotu godowego kopuluje ona z kilkoma trutniami. Płodna matka składa jaja dwóch rodzajów: zapłodnione, z których powstają robotnice lub matki, i niezapłodnione, z których mogą powstawać tylko trutnie (zjawisko dzieworództwa). Przeciętna długość życia matki wynosi 3 lata.

Obecnie najczęściej stosuje się sztuczną inseminację, dzięki której zwiększa się postęp w hodowli pszczół. Sztuczne unasienianie pozwala odpowiedni dobór materiału genetycznego, pozwalającego na otrzymanie pszczół o pożądanych przez pszczelarza cechach (łagodność, miodność)

PSZCZOŁA ROBOTNICA najmniejsza z trzech postaci pszczół, jest wyposażona w gruczoły woskowe oraz w gruczoły produkujące mleczko, w tzw. koszyczki na trzeciej parze nóg oraz w inne narządy umożliwiające zbiór pyłku kwiatowego. Języczek, znacznie dłuższy niż u matki i trutnia, ułatwia robotnicy pobieranie nektaru z kwiatów. W okresie wiosenno letnim pszczoły robotnice żyją nie dłużej niż 6-7 tyg., natomiast wygryzające się z komórek pod koniec lata przeżywają do wiosny, a więc 6-8 miesięcy.

TRUTEŃ, nieco mniejszy od matki, ma krępą budowę ciała, bardzo duże oczy złożone i silnie rozwinięte skrzydła. Jest pozbawiony żądła, w które wyposażone są żeńskie postacie pszczół. Tak jak matka nie wykonuje on żadnych prac w ulu ani poza nim; jego funkcja ogranicza się do jej unasienienia. Przeciętna długość życia trutnia wynosi 2–3 miesiące.

Rodzina pszczela nie jest luźnym zbiorowiskiem razem żyjących osobników; ścisłe powiązania między nimi oraz podział funkcji powodują, że ani matka, truteń czy robotnica nie są zdolne do samodzielnego życia poza rodziną i jej gniazdem.

Gniazdo pszczele

Nazwę taką nosi zespół plastrów, na których żyje rodzina pszczela wraz z matką 6. Każdy z nich składa się z licznych komórek o przekroju sześciokątnym. Pszczoły budują plastry z dwóch rodzajów komórek: większość stanowią tzw. komórki pszczele, o średnicy ok. 5,5 mm, w których rozwijają się robotnice. W komórkach tych magazynowany jest też miód i pierzga (pyłek kwiatowy zmieszany z miodem i śliną pszczół). W dolnej zazwyczaj części plastra budowane są komórki trutowe, nieco większe, służące do wychowu trutni i wykorzystywane do składania miodu.

Mateczniki, których zaczątek stanowią beczułkowate miseczki matecznikowe, są dobudowywane zwykle na skrajach gotowych plastrów. Długość wykończonego matecznika wynosi ok. 20 mm.

W gnieździe pszczoły utrzymują temperaturą i wilgotność odpowiadającą aktualnym potrzebom rodziny. W okresie, gdy wychowują czerw, w gnieździe utrzymuje się temperatura 34-35oC, niezależnie od temperatury zewnętrznej.

Praca pszczół robotnic

Troska o potomstwo matki oraz wszystkie inne czynności niezbędne do bytowania rodziny są udziałem robotnic. W okresie wiosenno - letnim w pracach tych zaznacza się pewna kolejność, uwarunkowana wiekiem i stopniem fizjologicznego rozwoju pszczół 7. Młodsze robotnice pracują w ulu. Początkowo ogrzewają czerw i czyszczą komórki, a od momentu, gdy ich gruczoły zaczną wydzielać mleczko, stają się karmicielkami najmłodszych larw i czerwiącej matki. Następną z kolei pracą jest odbieranie nektaru od przynoszących go z pola pszczół oraz przerabianie go na miód i układanie w plastrach, a także ubijanie w komórkach pyłku kwiatowego. Pod wpływem domieszki miodu i śliny pszczół zamienia się on w pokarm bardziej strawny, zwany pierzgą.

Robotnice zajęte pracą w ulu odżywiają się obficie, dzięki czemu rozwijają się i zaczynają funkcjonować ich gruczoły woskowe. Od tej chwili biorą one udział w budowie plastrów. Część z nich zajmuje się wentylowaniem ula za pomocą szybkich ruchów skrzydeł, inne stróżują przy wylocie, nie dopuszczając do gniazda wrogów, bądź też usuwają z ula wszelkie odpadki.

Pszczoły tzw. ulowe dokonują krótkich lotów oczyszczających i orientacyjnych, a dopiero w wieku 15-18 dni rozpoczynają pracę poza ulem, która trwa do końca ich życia. Robotnice te noszą nazwę pszczół lotnych albo zbieraczek. Przynoszą one w wolu miodowym nektar zbierany z kwiatów, a także pyłek kwiatowy gromadzony w koszyczkach na nogach trzeciej pary w postaci dwóch grudek, tzw. obnóży.
W okresie, gdy w plastrach nie ma wodnistego miodu, robotnice przynoszą do ula znaczne ilości wody; najwięcej jej zużywa rodzina pszczela wiosną.

Zapisz się do naszego newslettera i bądź zawsze na bieżąco poinformowany o nowościach i promocjach w naszym serwisie.